Karty kanban

Karty kanban

Karty kanban są kluczowym elementem systemu kanban, jest to najczęściej zalaminowana fiszka z naniesionymi na nią odpowiednimi parametrami kanban. Karty te sygnalizują potrzebę przejścia materiałów w produkcji, obiektu produkcyjnego bądź materiałów od zewnętrznego dostawcy lub zakładu produkcyjnego.

Karta kanban w efekcie jest wiadomością sygnalizującą odpowiedniej jednostce organizacyjnej wyczerpywanie się produktu, części bądź zapasu w magazynie. Jednostka ta powinna rozpocząć działanie zapewniające przywrócenie zapasu w gnieździe z którego karta kanban została przekazana. Można powiedzieć że karty kanban są sygnałami napędzającymi popyt w zakresie produkcji.

Zarówno system kanban jak i Karty kanban są powszechnie forsowane przez zwolenników koncepcji “lean management“, której wdrożenie pozwala osiągnąć zwiększenie produktywności, niższy poziom zapasów, zmniejszenie kosztów co oznacza dla firmy większą konkurencyjność na rynku.

Kartę kanban, zgodnie z zasadami całego systemu, należy po prostu przekazać jednostce zaopatrującej w momencie gdy zajdzie taka potrzeba. Sytuacja taka zachodzi po wyczerpaniu się wcześniej ustalonej wielkości zapasu (wielkość partii). Jednostka zaopatrująca po otrzymaniu karty kanban powinna rozpocząć odpowiednie działania w celu zaopatrzenia jednostki zamawiającej materiał. W skrócie karta kanban jest zleceniem produkcyjnym oznaczającym potrzebę zaopatrzenia stanowiska roboczego bądź potrzeby klienta.

Sygnałem odpowiadającym karcie kanban może być również pojemnik lub skrzynia. Powinny być one wówczas oznaczone w taki sam sposób jak karta kanban.

Rodzaje kart kanban

W systemie KANBAN do sterowania produkcją wyróżnia się dwa rodzaje kart kanban:

1. Karta produkcji – zlecenie produkcji (KAN) – służy do zlecania wykonania określonej liczby przedmiotów. Karta ta zezwala na wytworzenie produktu na stanowisku roboczym w celu przekazania produktu do innego stanowiska na podstawie karty zapotrzebowania.
2. Karta zapotrzebowania – zlecenie przepływu (BAN) – stanowi dokument pobrania produktu z poprzedniego stanowiska. Karta ta umożliwia transfer jednego standardowego pojemnika ze stanowiska, w którym produkt był wytworzony do stanowiska gdzie będzie on zużyty.

Jedna z tych kart zawsze musi być przypięta do pojemnika, w którym przechowuje się materiały o ustalonej wielkości partii produktów.

Wygląd karty kanban

Poprawnie skonstruowane karty powinny zawierać następujące parametry:

• Indeks materiałowy,
• Nazwa materiału,
• Opis materiału – nie wymagane,
• Pojemność pojemnika / uzupełnienia / Wielkość partii,
• Stanowisko robocze – miejsce docelowe zamawianego materiału,
• Dostawca – oddział dostarczający materiał (inna komórka w firmie bądź dostawca zewnętrzny),
• Miejsce składowania – jeśli na stanowisku roboczym jest więcej regałów / miejsc składowania niż jedno.

---zdjęcia---

Powyżej znajdują się przykłady kart stosowanych w różnych firmach produkcyjnych. Oczywiście konstrukcja karty kanban może być inna w zależności od charakteru działalności danej firmy.

Wzór na liczbę kart kanban w obiegu

Określenie liczby kart kanban Kanban w pętli wylicza się na następującym wzorem:

---wzór---

• LK – liczba kart kanban
• dz – zapotrzebowanie klienta – dzienne zapotrzebowanie na części (wyroby)  (szt / jednostkę czasu)
• cu – suma czasu napełniania pojemnika, lead time, oczekiwania, transportu
• wb – współczynnik bezpieczeństwa. Np. wielkość partii, która muszą być pokryte w przypadku problemów z jakością i przestojów maszyny, miernik OTD dostawcy (terminowość dostaw mierzona w %) itp. Parametr ten nie jest wymagany w celu ustalenia liczby kart kanban w systemie.
• wp – wielkość partii – liczba części w pojemniku (szt / pojemnik).

Inne rodzaje kart kanban

Wraz z rozszerzaniem się systemu kanban coraz popularniejsze stały się karty kanban w innej postaci niż papierowe fiszki. Często sygnałem kanban może być pusta paleta technologiczna, pojemnik bądź skrzynia. Często spotykane są karty kanban oznaczone kodem kreskowym, w którym można zakodować podstawowe informacje, które powinna zawierać karta kanban. Jako sygnał kanban można zastosować powiadomienia e-mail. W przypadku gdy zużyty jest zapas z pierwszej skrzyni sygnał wysyłany jest do dostawcy przy pomocy poczty e-mail.