Diagram Ishikawy

Diagram przyczynowo-skutkowy (zwany też diagramem Ishikawy, diagramem fishbone bądź wykresem Ishikawy) jest narzędziem (wynalezionym w 1969 roku przez Kaoru Ishikawa), które służy do graficznego zilustrowania głównych przyczyn pewnych zjawisk, które generują pewien efekt lub problem.

Diagram przyczynowo skutkowy (diagram ishikawy)

Budowa diagramu Ishikawy

Struktura diagramu jest hierarchiczna, podobna do ości ryby lub drzewa jodły (po obróceniu schematu o 90 stopni). Głową ryby jest wada, problem, krytyczne wydarzenie, wypadek. Kręgosłup oznacza grupy/kategorie przyczyn, które wpływają na problem, a ości oznaczają przyczyny, które spowodowały lub mogą spowodować problem.

Diagram opiera się na założeniu, że identyfikacja objawów jest pierwszym krokiem do rozwiązania problemu. Można go zatem zdefiniować jako logiczną i uporządkowaną formą reprezentacji powiązań między skutkiem, a jego przyczynami.

Dlaczego diagram ma kształt jodełki? Ponieważ głowa zachęca nas do rozważenia tylko jednego problemu na raz, ciernie zachęcają do tego, by nie zadowalać się tylko jedną przyczyną, ale szukać innych.

Jak stworzyć diagram Ishikawy?

• Zidentyfikuj obszar problemowy i jasno opisz problem.
• Zbierz wszystkich odpowiedzialnych członków, którzy posiadają wiedzę na temat problemu będącego przedmiotem badania.
• Napisz sześć głównych kategorii na planszy. Jeśli jest to trudne, użyj ogólnych nagłówków:
  • Metody
  • Maszyny (wyposażenie)
  • Ludzie (siła robocza)
  • Materiały
  • Pomiary
  • Środowisko
• Przemyślcie wszystkie możliwe przyczyny i podrzędne przyczyny, które mają wpływ na problem. Zapytaj: “Dlaczego tak się dzieje?” Każdy podany pomysł moderator pisze jako przyczynę w odpowiedniej kategorii. Przyczyny mogą być zapisane w kilku miejscach, jeśli dotyczą kilku kategorii.
• Utwórz przyczyny podrzędne w ramach głównych przyczyn, jeśli to konieczne.

Interpretacja diagramu przyczynowo-skutkowego

W zależności od złożoności i znaczenia problemu, możesz teraz zbadać najbardziej prawdopodobne przyczyny. Może to wymagać przeprowadzania dochodzeń, przeprowadzania ankiet i tak dalej. Zostaną one zaprojektowane w celu sprawdzenia, która z tych możliwych przyczyn rzeczywiście przyczynia się do problemu.

Wyboru przyczyn należy dokonać poprzez głosowanie uczestników w grupie roboczej. Wybrane przyczyny zostaną zakreślone na diagramie, a obok każdego z nich zostanie umieszczony wynik.

W tym momencie grupa robocza może rozpocząć badanie 5 przyczyn zidentyfikowanych jako główne za pomocą innych narzędzi zarządzania jakością.

Zastosowanie diagramu Ishikawy

Diagram Ishikawy jest stosowany przede wszystkim:

• kiedy trzeba mieć szerokie pojęcie o możliwych przyczynach, które spowodowały problem, gdy nie wiadomo, w którym kierunku się poruszać.
• kiedy uczestnicy w grupie roboczej łatwo tracą koncentrację, a zatem wsparcie wizualne może być użyteczne.
• kiedy potrzebna jest dogłębna analiza bez uprzedzeń. Ta metoda zniechęca do pochopnych wniosków i pokazuje związki między różnymi częściami problemu..

Zalety diagramu Ishikawy

Korzyści wynikające z zastosowania schematu przyczynowo-skutkowego są następujące:

• wiąże skutki z przyczynami
• reprezentuje wszystkie możliwe przyczyny
• pomaga w badaniu najważniejszych przyczyn
• stanowi podstawę do omawiania problemu
• jest bardzo przydatny w fazach “Measure” i “Improve” metodologii Six Sigma
• jest to narzędzie, które jest stale karmione i aktualizowane przez burzę mózgów, opinie zespołu i możliwe hipotezy dotyczące rozwiązań
• jego struktura pomaga myśleć systematycznie
• pomaga analizować istniejące problemy, aby rozpocząć działania korygujące
• prowadzi do zidentyfikowania możliwych przyczyn wariancji procesu
• zachęca do udziału członków grupy i korzystania ze wspólnej wiedzy na temat tego procesu
• prowadzi do zidentyfikowania obszarów w celu wdrożenia dalszych badań
• pozwala budować i wizualizować relacje między cechami jakościowymi produktu lub sytuacją, a czynnikami, które je zdeterminowały.